ΘΕΕ ΜΟΥ! ΘΕΕ ΜΟΥ!!! ΚΑΝΟΥΝ ΚΙΜΑ ΤΑ ΠΑΙΔΑΚΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΚΤΡΩΣΕΙΣ...

             ΚΑΙ ΤΑ ΡΙΧΝΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΥΠΟΝΟΜΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΣΥΓΚΙΝΕΙΤΑΙ

διαβολοβουλευτές και διαβολοβουλευτίνες του ΣΥΡΙΖΑ διαμαρτύρονται (δείτε εδώ) για την 

"άρνηση αναισθησιολόγων του νοσοκομείου Σάμου να χορηγούν αναισθησία σε διακοπή κύησης εφόσον δεν συντρέχουν ιατρικοί λόγοι κινδύνου της ζωής ή της υγείας της εγκύου". 

Οι διαβολοβουλευτές -τίνες θεωρούν ότι 

"παραβιάζει το δικαίωμα των γυναικών του νησιού να επιλέξουν την άμβλωση" 

(από πότε "νομιμοποιείται" ένας άνθρωπος να αποφασίζει να τερματίζει βίαια την ζωή ενός άλλου;;;), 

Την ώρα που μια ολόκληρη Ελλάδα έχει βίαια κατακρεουργηθεί στις δημόσιες και ιδιωτικές γυναικολογικές κλινικές 

την ώρα που η Ελλαδική Ιεραρχία (ανάμεσα τους και κάποιοι παμπόνηροι που για βιοποριστικούς λόγους φόρεσαν ράσα και στη συνέχεια με διάφορα "θελήματα" και "μετάνοιες", κατάφεραν να καταλάβουν δεσποτικούς θρόνους) περί άλλων "μεριμνούν" (πχ πόσες θα είναι οι αποδοχές τους, υποδοχές εικόνων και αγίων λειψάνων για να γεμίζουν με χρήματα τα παγκάρια τους και να κρατάνε "δεμένα" τα πρόβατα στο "μαντρί") , 

την ώρα που γεμίσαμε με "ιστοριούλες" με το "πως θα πάρουμε την Πόλη" (για ποιο λόγο να το επιτρέψει ο Θεός; για να σκοτώνουν οι Ελληνίδες τα παιδιά τους, με θέα το Βόσπορο;) 

την ώρα που σχεδόν ΚΑΝΕΙΣ ιερωμένος δεν μιλάει στις ομιλίες του για το έγκλημα των εκτρώσεων (κάποιοι αρχιμανδριτάδες, τιτουλάριοι "ηγούμενοι" τάχα μοναστηριών που βρίσκονται ΜΕΣΑ στις πόλεις και δεν έχουν ούτε πραγματικούς μοναχούς ούτε μοναχική ζωή, έχουν γεμίσει το διαδίκτυο με χιλιάδες ομιλίες τους γεμάτες "έρωτα", αλλά δεν βρήκαμε ΟΥΤΕ ΜΙΑ να μιλάει για το έγκλημα των εκτρώσεων),

ΕΡΧΕΤΑΙ και πάλι η φωνή του πατρός Αυγουστίνου Καντιώτη να ΞΥΠΝΗΣΕΙ συνειδήσεις, όπως έκανε όσο ζούσε.

Αφού δεν μιλάνε οι παπάδες και οι δεσποτάδες μας, οι προδότες της ορθόδοξης πίστης μας (μετά το Κολυμπάρι), οι μισθωτοί, ο κόσμος αναζητά να ακούσει επί τέλους την αλήθεια.

Η πατρίδα μας ΠΕΘΑΙΝΕΙ. 

ΕΜΕΙΣ την δολοφονούμε καθημερινά. 

Όσα like κι αν πάρουμε μέσω facebook και όσο καλοί, συναισθηματικοί και φιλάνθρωποι παραστήσουμε ότι είμαστε στο προφίλ μας, η αλήθεια δεν αλλάζει, θα μας το θυμίζει μέχρι να πεθάνουμε: 

Είμαστε ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ.

Η υποκρισία βέβαια είναι τέτοια που όταν σκοτώνεται ή κακοποιείται ένας σκύλος, το πρόστιμο που συνήθως επιβάλλεται από το δικαστήριο είναι 30.000 ευρώ! για τιμωρία και παραδειγματισμό. Δείτε:

Αντίστοιχες διαμαρτυρίες οικολόγων κάθε φορά που κόβεται κάποιο δέντρο για τις ανάγκες ενός έργου (μέτρο, διάνοιξη δρόμου κλπ):

Όταν κατακρεουργούνται αθώα βρέφη;;;

ΓΙΑΤΙ δεν τιμωρούνται οι δράστες;; Γιατί δεν τιμωρούνται η μάννα του, ο εγκληματίας γυναικολόγος που το σκότωσε και ο πατέρας που δεν ανέλαβε τις ευθύνες του;

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ μιλάει κανείς για αυτό το έγκλημα;;;

"έστω, σκέψου ότι είμαι ένα  δέντρο και ΣΩΣΕ ΜΕ"

Ομάδα Εκπαιδευτικών "Ο Παιδαγωγός"

ΥΓ. Τώρα σας θέλουμε, αν όντως έχετε αξιοπρέπεια, αν όντως αγαπάτε τους φίλους σας και δεν θέλετε να υποφέρουν αιώνια στην κόλαση, κοινοποιήστε τους αυτή την ανάρτηση. 

Αρκετά σκυλάκια και γατούλες και όμορφα αποφθέγματα τους στείλατε. Στείλτε τους τώρα την τραγική αλήθεια που συμβαίνει στην πατρίδα μας. Βοηθήστε να σταματήσουν να σκοτώνονται αθώα βρέφη. Αν έχετε πραγματικά ανθρωπιά, ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΤΕ το τώρα.

Διαβάστε και κλάψτε:

Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο «ΑΥΤΟΚΤΟΝΕΙ Η ΕΛΛΑΣ»

«…Τὸ ἔμβρυο νήπιο εἶνε κύριοι. Ἄν πᾶτε στὸ χωράφι καὶ τὸ σκαλίσετε καὶ βγάλετε τὸν σπόρο, ποὺ θὰ γίνῃ αὔριο ἕνας ὄμορφος στάχυς καὶ ἕνας καταπράσινος κάμπος, θὰ καταστρέψετε τὸ χωράφι.

Ἔτσι καὶ τὸ ἔμβρυο εἶνε ἡ ἀρχὴ τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου. 

Καὶ ὅποιος σκοτώνει ἔμβρυο, σκοτώνει ἄνθρωπο καὶ εἶνε φονιάς, λέγουν οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. 

Καὶ μὴ μοῦ λὲς τὰ παραμύθια σου, ὅτι τάχατες δὲν εἶνε νήπιο.

Τὸ τέλος μας ἔφτασε. Δὲν μᾶς ἀκούει κανείς. Τὰ μυαλὰ τῶν ἀνθρώπων τὰ κυβερνᾷ ὁ διάβολος.

Ἔμαθα κάτι φρικτό. Παρακολουθῶ καλὰ τὴν ζωὴ τῆς πατρίδος μου. Μοῦ ἔγραψε κάποιος ὅτι ὑπάρχουν γιατροὶ ποὺ κάνουν 50 καὶ 30 ἐκτρώσεις τὴν ἡμέρα. Ἔχουν μηχάνημα ποὺ μπαίνει στὴν μήτρα τῆς γυναίκας καὶ κάνει κιμὰ τὸ ἔμβρυο.

Θεέ μου, Θεέ μου, κάνουν κιμὰ τὰ παιδάκια καὶ τὰ ῥίχνουν στοὺς ὑπονόμους καὶ κανεὶς δὲν συγκινεῖται. Μόνο ἐμεῖς φαινόμαστε ἀνόητοι καὶ ἀνισόρροποι, γιατὶ λέμε τὰ πρέποντα.

Κάποιος γιατρὸς καυχήθηκε ὅτι ἔκανε 1000 ἐκτρώσεις.

Μαθήτριες, φοιτήτριες, ἐργάτριες, γυναῖκες μικρὲς καὶ μεγάλες εἶνε ἔνοχες αὐτῶν τῶν ἐγκλημάτων. Σήμερα ἔχουμε

ἀρκετὲς γυναῖκες ποὺ δὲν κοινωνοῦν τῶν ἀχράντων μυστηρίων, γιατὶ ἔχουν τύψεις γιὰ τὸ ἔγκλημα τὸ μεγάλο ποὺ διέπραξαν.

Γιὰ τὶς φοβερὲς συνέπειες τῶν ἐκτρώσεων θὰ μιλήσουμε λεπτομερῶς ἄλλοτε.

Κινδυνεύουν λοιπὸν τὰ παιδιὰ ἀπὸ τὶς ἐκτρώσεις.

Ἀπὸ τὰ πέντε ἀγγελούδια ποὺ εἶνε νὰ γεννηθοῦν, ἕνα γλυτώνει, ἕνα γεννιέται, τὰ ἄλλα τὰ τρώει ἡ λάμια, τὰ τρώει ἡ ἔκτρωση.

Ποιός θὰ ὑποστηρίξῃ τὸ ἀδύνατο αὐτὸ πλάσμα, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ διορίσῃ συνήγορο, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ τρέξῃ στὴν ἀστυνομία καὶ νὰ πῇ: Ἀστυνόμε, μὲ σκοτώνει ἡ μάνα μου.

Γιὰ σκεφτεῖτε το αὐτό. Καὶ ἐκείνη ἡ μάνα φαίνεται κυρία καὶ χορεύει τὴν νύχτα καὶ παίζει χαρτιὰ καὶ παρουσιάζεται μεγάλη.

Ὤ! Ἐγὼ ἀπορῶ, πῶς ἀκόμα καὶ μόνο γιὰ τὸ ἔγκλημα αὐτό, δὲν πέσανε τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ στὰ κεφάλια μας γιὰ νὰ μᾶς κάνουν κομμάτια.

Καὶ βλέπεις ὅλες σχεδὸν οἱ οἰκογένειες νὰ ἔχουν μόνο δυὸ παιδιά, τὸ πολὺ τρία. Κάπου κάπου ἐμφανίζονται καὶ τέσσερα παιδιά….»

πηγή

ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΣΕ ΑΝΤΩΝΙΟ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ: Ο ΠΑΠΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ!

Το ΕΣΡ ενέκρινε ως κοινωνικό μήνυμα διαφημιστικό σποτ των γκέι

ΠΡΟΣΟΧΗ SOS!!! ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΚΡΥΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΙΣ...!! ΤΟ ΕΣΡ ΕΝΕΚΡΙΝΕ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΣΠΟΤ ΤΩΝ ΓΚΕΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΕΣΒΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΤΟΥΣ... !!!

Πανηγυρίζουν την απόφαση του ΕΣΡ από τις σελίδες τους οι διοργανωτές του athenspride και χωρίς κανένα κόστος προφανώς και από σήμερα θα γεμίσουν τους τηλεοπτικούς δέκτες με το μήνυμα τους... όπως λένε οι ίδιοι:

Το Athens Pride 2017 με τη φετινή του καμπάνια αναδεικνύει ως επιτακτική την ανάγκη προώθησης της συνολικής, ουσιαστικής και ευρείας παιδείας στην ελληνική κοινωνία.

Με μεγάλη λοιπόν ικανοποίηση η επιτροπή διοργάνωσης του Athens Pride 2017 ανακοινώνει ότι το ΕΣΡ έκανε αποδεκτό το αίτημά μας για την προβολή του τηλεοπτικού μας σποτ ως κοινωνικό μήνυμα. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα τηλεοπτικά κανάλια και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας θα προβάλουν το φετινό μήνυμα του Athens Pride 2017.

Athens Pride 2017

πηγή

Η φυσική τάση (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)

Όλα τα υλικά σώματα έλκονται προς το κέντρο της γης. Κι όλες οι ψυχές των ανθρώπων έλκονται φυσικά προς το πνευματικό τους κέντρο, τον Θεό. Μόνο η αμαρτία διέστρεψε κι εξακολουθεί να διαστρέφει αυτή τη φυσική τάση.

diakonima

Ο ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑΡΑ ΣΚΥΛΙΑ, ΟΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΘΕΛΗΜΑΤΑ… (Δ. Νατσιός) «Ἴσως κάτω ἀπὸ τὰ μπάζα τῆς ἀσημαντοκρατίας κρύβεται ἡ ἀληθινὴ Ἑλλάδα…».

Ὁ Κολοκοτρώνης καὶ τὰ μαλλιαρὰ σκυλιά,ὁποὺ κάνουν θελήματα…

Γράφει ὁ Δημ. Νατσιός
Δάσκαλος-Κιλκίς

.               Λίγο πρὶν συλλάβει ἡ βαυαρικὴ ἀντιβασιλεία τὸν «προδότη» τοῦ Ἔθνους, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ὁ Ἄρμανσπεργκ, θέλοντας νὰ τὸν δοκιμάσει, τοῦ εἶπε:
-Ἔχεις πολλοὺς ἐχθρούς, στρατηγέ.
-Ἔχω παραδέχτηκε ὁ Κολοκοτρώνης, μὰ δύο ἀπ’ αὐτούς, στέκονται οἱ χειρότεροι ἀπ’ ὅλους.
-Καὶ ποιοί εἶναι οἱ δύο αὐτοὶ ἐχθροί σου; ρώτησε περίεργα ὁ προϊστάμενος τῶν ἀντιβασιλιάδων.
Ὁ Γέρος τοῦ ἀποκρίθηκε:
-Ὁ ἕνας τ’ ὄνομά μου κι ὁ ἄλλος οἱ δούλεψές μου γιὰ τὴν πατρίδα.
(Δ. Φωτιάδης, «Κολοκοτρώνης», ἔκδ. «Ζαχαρόπουλος» σελ. 13).

.                 Αὐτὰ γίνονται τὸν Σεπτέμβρη τοῦ 1833. Μάλιστα -νὰ γράψουμε καὶ κάτι νόστιμο ἀπὸ τὴν εὐφυῆ θυμοσοφία τοῦ Κολοκοτρώνη- ἔστειλαν ἕνα «τσοῦρμο», σαράντα «χωροφύλακες» γιὰ νὰ ἁλυσοδέσουν, ποιόν; τὸ ἀθάνατο Εἰκοσιένα. Ἀρχηγός τους κάποιος εὐτελὴς καὶ γλοιώδης μοίραρχος, ὀνόματι Κλεώπας. Μόλις τὸν εἶδε ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ, εἶπε:
-Τί χρειαζόταν, ὠρὲ Κλεώπα, τόσο ἀσκέρι; Ἔφτανε νὰ μοῦ στείλουν ἕνα σκυλὶ μαλλιαρό, ἀπὸ ἐκεῖνα ὅπου κάνουν θελήματα. Μ’ ἕνα γράμμα στὸ στόμα νὰ πάω στ’ Ἀνάπλι καὶ μ’ ἕνα φαναράκι νὰ φέγγει καὶ τῶν δυονῶν μας… (Ποῦ νὰ καταλάβει ὁ Κλεώπας ὅτι «τὸ μαλλιαρὸ σκυλὶ γιὰ θελήματα» ἦταν ὁ ἴδιος. Γέμισε ὁ τόπος σήμερα ἀπὸ τέτοια μαλλιαρὰ σκυλιὰ καὶ κουτάβια, ὅπου κάνουν τὰ θελήματα τῶν ἀφεντάδων τους…).
.               Θυμήθηκα τὴν ἀπάντηση τοῦ Κολοκοτρώνη στὸν Βαυαρὸ ἀντιβασιλέα, ἀκούγοντας τὶς ἀπειλὲς ποὺ νυχθημερὸν ἐκτοξεύονται ἀπὸ τοὺς «εὐκλεεῖς» γείτονές μας καὶ τοὺς ποικιλώνυμους «ἑταίρους» μας. Κανονικὰ τὰ κανάλια, μαζὶ μὲ τὸ δελτίο καιροῦ, πρέπει νὰ καθιερώσουν καὶ ἕνα δελτίο ἀπειλῶν καὶ ὕβρεων ποὺ ἐξεμοῦν κατὰ τῆς πατρίδας μας.
.                 Καὶ ἀναρωτιέσαι γιατί; Τὴν ἀπάντηση τὴν ἔδωσε ὁ Κολοκοτρώνης. Γιὰ δύο λόγους:
.           Ὁ ἕνας εἶναι τὸ ὄνομά μας. Ἑλλάς, Ἕλληνας, «τιμιωτέρα ἰδιότης» δὲν ὑπάρχει στὴν οἰκουμένη. Ὁ δεύτερος εἶναι οἱ «δούλεψές μας» γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα. Εἶναι ὁ Ἑλληνισμός, πηγὴ ἀείροος, ποὺ ἄρδευσε καὶ δρόσισε τὸν κόσμο ὅλο. Θὰ περιοριστῶ στοὺς ὅμορους “φίλους”…
.              Συνορεύουμε βόρεια καὶ ἀνατολικὰ μὲ τέσσερις χῶρες. Ἀλβανία, Σκόπια, Βουλγαρία καὶ Τουρκία.
.            Οἱ Ἀλβανοὶ μετατρέπονται σ’ αὐτὸ ποὺ γνωρίζουν καλά, σὲ Τουρκαλβανούς. Στὴν ἱστορία ἔτσι τοὺς γνωρίσαμε. Ὅποτε ὁ σουλτάνος, τὸ “γομάρι” ποὺ λέει καὶ ὁ Μακρυγιάννης, ἤθελε νὰ σφάξει καὶ νὰ ρημάξει ἕναν τόπο ἑλληνικό, ποιούς ἔστελνε; Τους Τουρκοαλβανούς.
.            Στὰ 1780 κατέστρεψαν τὴν Πελοπόννησο, τότε χάθηκε τὸ κολοκοτρωναίικο, γλίτωσαν λίγοι, μεταξὺ αὐτῶν καὶ ὁ Θοδωράκης, γιατί ἦταν θέλημα Θεοῦ νὰ ζήσει. Καὶ ἀργότερα, κατὰ τὴν περίοδο τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα, τὰ ἴδια ἔκαναν τὰ «ταγκαλάκια», ὅπως τοὺς ὀνομάζει ὁ Γέρος στὰ ἀπομνημονεύματά του. Τὸ 1940 δέκα τάγματα Ἀλβανῶν, ἀκολουθοῦν σὰν ὕαινες τοὺς Ἰταλοὺς μὲ σκοπό, τί ἄλλο; Τὸ πλιάτσικο, τὴν ἁρπαγή, τοὺς βιασμοὺς καὶ δολοφονίες. Αὐτά, δηλαδὴ ποὺ ἔπραξαν  κατὰ τὴν περίοδο τῆς κατοχῆς οἱ μωαμεθανοὶ τσάμηδες. Καὶ τώρα ὀνειροφαντάζονται «μεγάλες Ἀλβανίες», ποιοί; Αὐτοὶ ποὺ ποτὲ δὲν πολέμησαν γιὰ τὴν πατρίδα τους, ἡ ὁποία τοὺς χαρίστηκε χάρις στὴν κακουργία τῶν Ἰταλῶν καὶ Αὐστριακῶν κυρίως. (Μαθαίνουμε σὲ χιλιάδες Ἀλβανοὺς γράμματα στὰ σχολεῖα μας. Ὅμως μ’ αὐτὰ ποὺ λέει ὁ ἀνισόρροπος Ράμα, τὸ τσιράκι τοῦ Ἐρντογάν, καὶ ποὺ σίγουρα κάποιοι, μᾶλλον οἱ περισσότεροι ἐν Ἑλλάδι Ἀλβανοὶ τὰ υἱοθετοῦν καὶ τὰ συζητοῦν στὰ σπίτια τους, σὲ λίγο καιρὸ τὴν σαχλαμάρα ποὺ κάνουν μὲ τὰ χέρια τους, ἀναπαριστώντας ἐκεῖνο τὸ ἐρεβῶδες ὄρνεο τῆς σημαίας τους, δὲν θὰ τὴ βλέπουμε μόνο στὰ στρατόπεδα, ἀλλὰ καὶ στοὺς αὔλειους σχολικοὺς χώρους. Τὰ περὶ ἀφομοιώσεως βρίσκονται μόνο στὰ μυαλὰ τῶν ἐθνομηδενιστῶν. Τώρα ποὺ μᾶς χρειάζονται οἱ πατρικὲς ὁρμήνειες τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ τοῦ Καραϊσκάκη, τὸ ὑπουργεῖο ἀνθελληνισμοῦ, διὰ τοῦ ΙΕΠ, προσπαθεῖ νὰ τοὺς ἐξαφανίσει ἀπὸ τὰ σχολεῖα, ἀπὸ τὰ βιβλία ἱστορίας).
.               Πᾶμε στὸ δεύτερο ἀπολειφάδι τῆς γειτονιᾶς μας. Τὰ Σκόπια, τὸ περίπου κράτος, θνησιγενὲς ἐξάμβλωμα, κατασκεύασμα εὐκαιριακό. Τὸ 1941, ὅταν οἱ Γερμανοί, τὰ στίφη τῶν βαρβάρων, εἰσβάλλουν στὴν πατρίδα μας, αὐτοί, ἀπόνερα τῶν κομιτατζήδων -κομιτατζής: συνώνυμο τῆς κτηνωδίας- τοὺς ἔραιναν μὲ ροδοπέταλα. Ὁ Κροάτης καὶ μέγας μισέλλην Τίτο τοὺς ἔκανε κράτος, τοὺς βάφτισε «Μακεδόνες» καὶ τὸ πίστεψαν οἱ ἀπατεῶνες τῆς ἱστορίας. Θὰ μποροῦσε νὰ τοὺς πεῖ Σέρβους, Κροάτες, Ἀλβανούς, Αὐστριακούς, Κινέζους… Ὄχι. Μακεδόνες, τὴν Ἑλλάδα εἶχε σκοπὸ νὰ προσβάλλει ὁ Τίτο, ποὺ πολλοὶ ἡμέτεροι κρετίνοι θαύμαζαν καὶ θαυμάζουν. Ὅσο ἔκαναν τὶς βρωμοδουλειὲς τῶν Ἀμερικανῶν καὶ τῶν Τούρκων καὶ ἔρρεαν τὰ δολάρια, ἐπιδίδονταν σὲ λεονταρισμοὺς καὶ ἔφτασαν στὸ ἔσχατο σημεῖο τῆς ξεφτίλας καὶ τῆς ὕβρεως, ὥστε νὰ αὐτοχειροτονοῦνται ἀπόγονοι τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου. Τώρα ποὺ ἄλλαξαν οἱ ἰσορροπίες καὶ δὲν βρίσκουν πάτρωνα, ἢ καλύτερα «πορνοβοσκό», ἀκοῦν τὸ «οὐκ οἶδα ὑμᾶς». Θὰ διαλυθοῦν, κανεὶς δὲν θὰ λυπηθεῖ, γιατί τὴν ὕβριν ἀκολουθεῖ ἡ νέμεσις. Ζοῦν ἐκεῖ 200.000-250.000 χιλιάδες Ἕλληνες καὶ κάποιες πάλαι ποτὲ ἀνθηρὲς ἑλληνίδες πόλεις – Μοναστήρι, Στρώμνιτσα, Κρούσοβο, Ἀχρίδα, Δοϊράνη– μήπως ἦρθε ἡ ὥρα νὰ ἐπανέλθουν στὴν ἀγκαλιὰ τῆς μάνας;
«Τὸ σπίτι ποὺ γεννήθηκα
κι ἂς τὸ πατοῦν ξένοι
στοιχειὸ εἶναι καὶ μὲ προσκαλεῖ
ψυχὴ καὶ μὲ προσμένει»,  γράφει ὁ Παλαμᾶς.
.             Ἔχουμε καὶ τοὺς Βούλγαρους. Ξεδοντιασμένοι τώρα καὶ «εὐγνώμονες», γιατί ὅλη ἡ βιομηχανικὴ καὶ βιοτεχνικὴ Βόρειος Ἑλλὰς μετακόμισε στὴν χώρα τους, ὅπου δὲν ὑπάρχουν μνημόνια καὶ φορολογικὲς λερναῖες ὕδρες. Βεβαίως ἡ Παναγία ἡ Εἰκοσιφοίνισσα ἀκόμα περιμένει τὰ διαγουμισμένα κειμήλιά της καὶ σίγουρα κάποιοι ἀκαδημαϊκοὶ καὶ πολιτικοὶ “κύκλοι” τῆς Σόφιας μελετοῦν τὸν χάρτη τῆς συνθήκης τοῦ Ἁγίου Στεφάνου καὶ βαριαναστενάζουν…
.                 Καὶ τέλος τὸ λυσσασμένο ἀγαρηνὸ σκυλί, ἡ Τουρκιά, ἴδια πάντοτε, αἱμοχαρὴς καὶ ὑπερφίαλη, μάστιγα τῆς Ἀσίας καὶ κατάρα τῶν Βαλκανίων. Ὁ κοινὸς νοῦς βλέποντας τὶς δηλώσεις, τὶς προκλήσεις, τὶς ἐξωφρενικὲς καὶ ποταπὲς ἀπαιτήσεις, σκέφτεται ὅτι ἐπιδιώκει τὴν σύρραξη. Ἔχοντας ἀπέναντί της μία ἡγεσία «ἀγραβάτωτη» καὶ πνιγμένη στὴν ἰδεοληψία της, ἄθεο σκορποχώρι, ποὺ δὲν ἔχει συνέλθει ἀκόμη ἀπὸ τὴν παταγώδη καθίζηση τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ καὶ τὴν καθολικὴ χρεωκοπία τοῦ σοβιετικοῦ συστήματος καὶ ἕναν λαὸ ἀποχαυνωμένο σὲ μάζα βουλιμικὰ φιλοθεάμονα -κάτι σὰν «γαλαρία» σχολικοῦ λεωφορείου ποὺ τὸ «γλεντάει» φαιδρολογώντας, μικρολογώντας καὶ ἐπιχαίροντας γιὰ τὰ δεινὰ τῶν γυμνοσάλιαγκων «παικτῶν» τοῦ survivor- συμπεραίνει ὅτι “θὰ ἀνοίξει τὴν πόρτα τοῦ τρελοκομείου”, θὰ χτυπήσει. Τί θὰ γίνει; Κανεὶς δὲν ξέρει.
.               Νὰ ἐπιστρέψω πάλι στὴν ἁγιασμένη Ἐπανάσταση τοῦ ᾽21 καὶ νὰ ὑπενθυμίσω αὐτὸ ποὺ ἔγραψε ὁ Ὀδυσσέας Ἀνδροῦτσος στὸν Κολοκοτρώνη, ὅταν στὴν ἀρχὴ τῆς Ἐθνικῆς Ἐπανάστασης ἐρίζουν οἱ καπεταναῖοι γιὰ τὰ πρωτεῖα καὶ ἡ δολερὴ διχόνοια χαμογελοῦσε «καθενὸς» μὲ τὸ σκῆπτρο της. «Σᾶς στέλνω τὸν Δράμαλη μὲ 30.000 ἀσκέρι γιὰ νὰ μονοιάσετε». Εὔχομαι μὴν μᾶς ἔλθουν πάλι ἀσκέρια ἀπὸ τῆς Ἀνατολῆς τὰ μέρη, γιατί τώρα δὲν ἔχουμε Κολοκοτρωναίους καὶ Παπαφλέσσηδες ποὺ ἦταν «ἱκανοὶ νὰ ἀποβάλουν τὴν σουλτανικὴ δουλεία μὲ σκέτο σαπουνόνερο», ὅπως γράφει ὁ Ἐλύτης.
.              Γράφω “τώρα”. Ἴσως κάτω ἀπὸ τὰ μπάζα τῆς ἀσημαντοκρατίας κρύβεται ἡ ἀληθινὴ Ἑλλάδα…

Δημήτρης Νατσιὸς  δάσκαλος-Κιλκὶς

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Steven Runsiman: Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης - Η τύχη των ηττημένων

Από την εποχή του χαλίφη Ομάρ και των πρώτων μεγάλων κατακτήσεων για την πίστη, η ισλαμική παράδοση έχει καθορίσει το είδος της μεταχείρισης που πρέπει να επιφυλάσσεται στους κατακτημένους λαούς.

 Εάν μια πόλη ή περιοχή παραδίνεται στον κατακτητή με τη θέλησή της δεν πρέπει να λεηλατείται, αν και ίσως χρειαστεί να καταβάλει μια αποζημίωση. Οι Χριστιανοί και οι Εβραίοι κάτοικοί της μπορούν να διατηρήσουν τους τόπους λατρείας τους, υποκείμενοι σε συγκεκριμένους κανονισμούς σχετικά με τα ίδια τα κτίρια. Ακόμη και αν η συνθηκολόγηση οφείλεται σε αναπότρεπτη ανάγκη, επειδή η άμυνα δεν μπορεί να αντέξει άλλο, ο κανόνας εξακολουθεί να θεωρείται ότι ισχύει, αν και ο κατακτητής τώρα μπορεί να επιμείνει σε σκληρότερους όρους, επιβάλλοντας βαρύτερα πρόστιμα και απαιτώντας την τιμωρία των πιο αμετανόητων εχθρών του.

Όταν όμως μια πόλη καταληφθεί εξ εφόδου, οι κάτοικοι της δεν έχουν δικαιώματα. Στο στρατό των κατακτητών δίνεται το δικαίωμα τριών ημερών απεριόριστης λαφυραγωγίας, και οι πρώην τόποι λατρείας, μαζί με κάθε άλλο κτίριο, καθίστανται περιουσία του κατακτητή ηγέτη, που μπορεί να τα διαθέσει όπως θέλει.

Ο σουλτάνος Μωάμεθ είχε υποσχεθεί στους στρατιώτες του τις τρεις ημέρες της λαφυραγωγίας στις οποίες είχαν δικαίωμα. Εκείνοι ξεχύθηκαν μέσα στην πόλη. Μετά τη διάσπαση των τειχών από τα πρώτα στρατεύματά του επέμεινε σε μια συγκεκριμένη πειθαρχία. Τα συντάγματα βάδιζαν μέσα το ένα μετά το άλλο, με τη μουσική να παίζει και τις σημαίες να κυματίζουν. Μόλις όμως βρίσκονταν μέσα στην πόλη, όλοι συμμετείχαν στο άγριο κυνήγι της λείας. Στην αρχή δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι η άμυνα είχε τελειώσει. Έσφαζαν όποιον συναντούσαν στους δρόμους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, αδιάκριτα.Το αίμα έτρεχε σε ποτάμια στους κατηφορικούς δρόμους από τα υψώματα της Πέτρας προς τον Κεράτιο. Αλλά σύντομα η δίψα για αίμα κατευνάστηκε. Οι στρατιώτες αντιλήφθηκαν ότι οι αιχμάλωτοι και τα πολύτιμα αντικείμενα θα τους προσπόριζαν μεγαλύτερο κέρδος..

 Από τους στρατιώτες που πέρασαν μέσα από το φράχτη ή από την Κερκόπορτα πολλοί στράφηκαν να λεηλατήσουν το αυτοκρατορικό παλάτι στις Βλαχέρνες. Κατέβαλαν τη βενετική φρουρά του και άρχισαν να αρπάζουν όλους τους θησαυρούς του, καίγοντας βιβλία και εικόνες μόλις αποσπούσαν τα καλύμματα και τα πλαίσια με τα κοσμήματα, και σπάζοντας τα ψηφιδωτά και τα μάρμαρα στους τοίχους. Άλλοι κατευθύνθηκαν στις μικρές αλλά υπέροχες εκκλησίες κοντά στα τείχη, τον Άγιο Γεώργιο κοντά στη Χαρίσια πύλη, τον Άγιο Ιωάννη στην Πέτρα και τη χαριτωμένη εκκλησία της μονής του Σωτήρα στη Χώρα, για να τις απογυμνώσουν από τα άφθονα καλύμματά τους, τα άμφια και ότι άλλο ήταν δυνατό να αφαιρεθεί από αυτές.

Στη Χώρα άφησαν απείραχτα τα ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες αλλά κατέστρεψαν την εικόνα της Θεομήτορος, της Οδηγήτριας, της ιερότερης εικόνας σε όλο το Βυζάντιο, την οποία, όπως έλεγαν οι άνθρωποι, είχε ζωγραφίσει ο ίδιος ο Άγιος Λουκάς.Την είχαν μεταφέρει εκεί από την εκκλησία της πλάι στο παλάτι στην αρχή της πολιορκίας, ώστε η ευεργετική της παρουσία να είναι διαθέσιμη για να εμπνέει τους αμυνόμενους επάνω στα τείχη.Την έβγαλαν από τη βάση της και την έσπασαν σε τέσσερα κομμάτια.Έπειτα άλλοι από τους στρατιώτες έσπευσαν να μπουν στα κοντινά σπίτια, άλλοι προς τις αγορές και τα μεγάλα κτίρια στην ανατολική απόληξη της πόλης. Οι ναύτες από τα πλοία στον Κεράτιο είχαν ήδη εισέλθει από την Πλατεία πύλη και άδειαζαν τις αποθήκες κατά μήκος των τειχών.Σύντομα μερικοί από αυτούς συνάντησαν μια συγκινητική λιτανεία γυναικών που πήγαιναν προς την εκκλησία της Αγίας Θεοδοσίας, για να προσευχηθούν για την προστασία της αυτή την ημέρα, της γιορτής της. Οι γυναίκες περικυκλώθηκαν και μοιράστηκαν από τους άνδρες που τις συνέλαβαν, οι οποίοι στη συνέχεια προχώρησαν για να λεηλατήσουν την ανθοστόλιστη εκκλησία και να πιάσουν τους πιστούς εκεί.

Άλλοι ανέβηκαν στο λόφο για να συνενωθούν με τους στρατιώτες από τα χερσαία τείχη στην απογύμνωση της τριπλής εκκλησίας του Παντοκράτορα και των μοναστικών κτισμάτων που ήταν προσαρτημένα σ' αυτό, όπως και της γειτονικής εκκλησίας του Παντεπόπτη. Άλλοι, που είχαν μπει από την Ωραία Πύλη, σταμάτησαν για να λεηλατήσουν τη συνοικία της αγοράς προτού ανεβούν στο λόφο προς τον Ιππόδρομο και την ακρόπολη. Στο μεταξύ οι ναύτες από τα πλοία στην Προποντίδα είχαν ανοίξει δρόμο μέσα από το παλιό Ιερό Παλάτιο. Οι διάδρομοί του ήταν εγκαταλελειμένοι και μισοερειπωμένοι, αλλά εξακολουθούσαν να υπάρχουν λαμπρές εκκλησίες εκεί, όπως η Νέα Βασιλική την οποία είχε κτίσει ο Βασίλειος Α' περίπου πέντε αιώνες νωρίτερα. Λεηλατήθηκαν όλες εντελώς. Έπειτα οι ναύτες και από τους δύο στόλους και τα πρώτα στίφη στρατιωτών από τα χερσαία τείχη συνέκλιναν στη μεγαλύτερη εκκλησία του Βυζαντίου, τη μητρόπολη της Αγίας Σοφίας.

Η εκκλησία εξακολουθούσε να είναι γεμάτη με κόσμο. Η Θεία Λειτουργία είχε τελειώσει και έψαλλαν τη λειτουργία του Όρθρου. Με τους θορύβους της φασαρίας απέξω οι τεράστιες μπρούντζινες πόρτες του κτιρίου έκλεισαν. Μέσα το εκκλησίασμα προσευχόταν για το θαύμα που μόνο αυτό μπορούσε να τους σώσει. Προσεύχονταν μάταια. Δεν πέρασε πολλή ώρα προτού γκρεμιστούν οι πόρτες από τα σφυροκοπήματα. Οι πιστοί είχαν παγιδευτεί. Μερικοί από τους γέρους και τους ανήμπορους σκοτώθηκαν επιτόπου, αλλά οι περισσότεροι δέθηκαν ή αλυσοδέθηκαν μαζί. Τα πέπλα και τα μαντήλια των γυναικών σκίστηκαν για να χρησιμοποιηθούν ως σχοινιά. Πολλές από τις ωραιότερες κοπέλες και νέους και πολλοί από τους πιο πλούσια ντυμένους ευγενείς σχεδόν κατασπαράχθηκαν καθώς οι δεσμώτες τους τσακώνονταν γι' αυτούς. Σύντομα μια μακριά πομπή από αταίριαστες μικροομάδες ανδρών και γυναικών δεμένων σφιχτά μεταξύ τους συρόταν προς τους καταυλισμούς των στρατιωτών, για να γίνουν εκεί για μία ακόμη φορά αντικείμενα φιλονικιών. Οι ιερείς συνέχισαν να ψάλλουν στο Ιερό μέχρις ότου συνελήφθησαν και εκείνοι. Αλλά την τελευταία στιγμή, έτσι πίστευαν οι πιστοί, μερικοί από αυτούς άρπαξαν τα πιο ιερά σκεύη και κινήθηκαν προς το νότιο τοίχο του Ιερού. Εκείνος άνοιξε γι' αυτούς και έκλεισε πίσω τους, και εκεί θα παραμείνουν μέχρις ότου το ιερό κτίριο ξαναγίνει πάλι εκκλησία.

Η λεηλασία συνεχίστηκε όλη την ημέρα. Ανδρικά και γυναικεία μοναστήρια παραβιάστηκαν και οι κάτοικοι τους συνελήφθησαν. Μερικές από τις νεώτερες καλόγριες προτίμησαν το μαρτύριο από την ατίμωση και ρίχτηκαν σε πηγάδια, αλλά οι μοναχοί και οι πιο ηλικιωμένες καλόγριες συμμορφώθηκαν τώρα με την παλιά παράδοση παθητικότητας της Ορθόδοξης Εκκλησίας και δεν προέβαλαν αντίσταση. Τα ιδιωτικά σπίτια λεηλατήθηκαν συστηματικά. Κάθε ομάδα λεηλασίας άφηνε στην είσοδο μια μικρή σημαία για να δείχνει πότε ένα σπίτι είχε εκκενωθεί εντελώς. Οι ένοικοι μεταφέρονταν μαζί με τα υπάρχοντά τους.Όποιος κατέρρεε από αδυναμία σφαζόταν, μαζί με έναν αριθμό παιδιών που θεωρήθηκε ότι δεν είχαν αξία. Γενικά όμως τώρα δεν θυσίαζαν τις ζωές των αιχμαλώτων. Υπήρχαν ακόμη σπουδαίες βιβλιοθήκες στην πόλη, μερικές κοσμικές και πολύ περισσότερες σε μοναστήρια. Τα περισσότερα βιβλία κάηκαν, υπήρξαν όμως Τούρκοι αρκετά οξυδερκείς για να αντιληφθούν ότι αποτελούσαν αντικείμενα με εμπορική αξία και διέσωσαν έναν αριθμό ο οποίος αργότερα πουλήθηκε για λίγα νομίσματα σε όποιον ενδιαφερόταν.

Στις εκκλησίες γίνονταν σκηνές αίσχους. Πολλοί εσταυρωμένοι με πολύτιμες πέτρες μεταφέρθηκαν με τουρκικά σαρίκια να τους περιβάλλουν έκλυτα. Πολλά κτίρια έπαθαν ανεπανόρθωτες ζημιές.  Το βράδυ δεν υπήρχαν πολλά για να λεηλατηθούν και κανείς δεν διαμαρτυρήθηκε όταν ο σουλτάνος κήρυξε ότι η λεηλασία έπρεπε πια να σταματήσει. Οι στρατιώτες είχαν πολλά για να τους κρατούν απασχολημένους για τις επόμενες δύο ημέρες, με το να μοιράζονται τη λεία και να μετρούν τους αιχμαλώτους. Κυκλοφορούσε η φήμη ότι υπήρχαν περίπου πενήντα χιλιάδες από αυτούς, από τους οποίους μόνο πεντακόσιοι ήταν στρατιώτες. Ο υπόλοιπος χριστιανικός στρατός είχε χαθεί, με εξαίρεση τους λίγους άνδρες που είχαν ξεφύγει δια θαλάσσης. Οι νεκροί, συμπεριλαμβανομένων των αμάχων θυμάτων της σφαγής, λέγεται ότι έφθαναν τους τέσσερις χιλιάδες.

Ο ίδιος ο σουλτάνος μπήκε στην πόλη αργά το απόγευμα. Συνοδευόμενος από τους εκλεκτότερους γενίτσαρους της φρουράς του και ακολουθούμενος από τους υπουργούς του προχώρησε αργά μέσα από τους δρόμους προς την εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Μπροστά από τις πόρτες της αφίππευσε και έσκυψε να πάρει μια χούφτα χώμα το οποίο έχυσε επάνω από το σαρίκι του ως πράξη ταπεινοφροσύνης προς το Θεό του. Μπήκε στην εκκλησία και έμεινε για μια στιγμή σιωπηλός. Έπειτα, καθώς προχωρούσε προς το Ιερό, παρατήρησε έναν Τούρκο στρατιώτη που προσπαθούσε να σπάσει ένα κομμάτι από το μαρμάρινο δάπεδο. Γύρισε σ' αυτόν θυμωμένα και του είπε ότι στην άδεια για λεηλασία δεν συμπεριλαμβανόταν η καταστροφή των κτιρίων. Αυτά τα κρατούσε για τον εαυτό του. Υπήρχαν ακόμη μερικοί Έλληνες που κρύβονταν σε γωνίες και τους οποίους οι Τούρκοι δεν είχαν ακόμη δέσει για να τους πάρουν. Διέταξε να τους αφήσουν να πάνε στα σπίτια τους με την ησυχία τους. Έπειτα βγήκαν μερικοί ιερείς από τα μυστικά περάσματα πίσω από το Ιερό και ζήτησαν το έλεός του. Κι αυτούς τους απομάκρυνε υπό προστασία. Επέμεινε όμως ότι η εκκλησία θα έπρεπε να μετατραπεί αμέσως σε τζαμί. Ένας από τους ουλεμάδες του ανέβηκε στον άμβωνα και προσκύνησε το νικηφόρο Θεό του.

Φεύγοντας από τη μητρόπολη ο σουλτάνος πήγε στην απέναντι πλευρά της πλατείας, στο παλιό Ιερό Παλάτιο. Καθώς περνούσε από τους μισοερειπωμένους διαδρόμους και τις αίθουσές του λέγεται ότι μουρμούρισε τα λόγια ενός Πέρση ποιητή: «Η αράχνη υφαίνει τις κουρτίνες στο παλάτι των Καισάρων, η κουκουβάγια κρώζει στις περιπόλους, στους πύργους του Αφρασιάμπ».  Με την περιοδεία του σουλτάνου μέσα από την πόλη η τάξη αποκαταστάθηκε. Ο στρατός του είχε κορεσθεί από λάφυρα και η στρατονομία του μερίμνησε ώστε οι άνδρες να επιστρέψουν στους καταυλισμούς τους. Ο ίδιος επέστρεψε στο στρατόπεδό του μέσα από έρημους δρόμους.

Την επομένη διέταξε να παρουσιαστούν ενώπιόν του όλα τα λάφυρα και από αυτά διάλεξε το ποσοστό που εδικαιούτο ως αρχηγός. Μερίμνησε να δοθεί επίσης ένα δίκαιο μερίδιο στους στρατιώτες του τα καθήκοντα των οποίων δεν τους είχαν επιτρέψει να λάβουν μέρος στη λεηλασία. Για τον εαυτό του κράτησε όλα τα αιχμάλωτα μέλη των μεγάλων οικογενειών του Βυζαντίου και όσους από τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους είχαν διαφύγει από τη σφαγή. Απελευθέρωσε αμέσως τις περισσότερες από τις ευγενείς αρχόντισσες, παρέχοντας σε πολλές από αυτές χρήματα ώστε να μπορέσουν να απελευθερώσουν τις οικογένειές τους. Αλλά κράτησε τους πιο όμορφους από τους νεαρούς γιους και τις κόρες τους για το σεράι του. Σε πολλούς άλλους νέους δόθηκε ελευθερία και αξιώματα στο στρατό του, υπό τον όρο ότι θα αποκήρυσσαν τη θρησκεία τους. Μερικοί από αυτούς αποστάτησαν, αλλά το μεγαλύτερο μέρος προτίμησε να δεχθεί την ποινή για την πίστη στο Χριστό.

Μεταξύ των Ελλήνων αιχμαλώτων ανακάλυψε το Λουκά Νοταρά, το Μέγα Δούκα, καθώς και περίπου εννέα άλλους υπουργούς του αυτοκράτορα. Τους απελευθέρωσε ο ίδιος από τους δεσμώτες τους και τους δέχθηκε ευγενικά, απελευθερώνοντας το Μέγα Δούκα και δύο ή τρεις άλλους. Πολλοί όμως από τους άλλους αξιωματούχους του Κωνσταντίνου, μεταξύ των οποίων και ο Φραντζής, δεν αναγνωρίστηκαν και παρέμειναν στην αιχμαλωσία. Στους Ιταλούς αιχμαλώτους δεν επιδείχθηκε παρόμοιος οίκτος. Ο Μινόττο, ο Βενετός βάιλος, θανατώθηκε μαζί με έναν από τους γιους του και επτά από τους κυριότερους συμπατριώτες του. Μεταξύ τους ήταν ο Καταρίνο Κονταρίνι, ο οποίος είχε ήδη εξαγοραστεί από τα στρατεύματα του Ζαγανός πασά, αλλά ο οποίος συνελήφθη και πάλι και ζητήθηκαν άλλες επτά χιλιάδες χρυσά νομίσματα για την απελευθέρωσή του. Αυτό ήταν ένα ποσό το οποίο δεν μπορούσε να πληρώσει κανείς από τους φίλους του. Ο Καταλανός πρόξενος, ο Περέ Χούλια, επίσης εκτελέστηκε, μαζί με πέντε ή έξι συμπατριώτες του. Ο αρχιεπίσκοπος Λεονάρδος είχε αιχμαλωτιστεί, αλλά δεν αναγνωρίστηκε και σύντομα εξαγοράστηκε από εμπόρους του Πέραν οι οποίοι είχαν σπεύσει στο τουρκικό στρατόπεδο για να σώσουν Γενοβέζους συμπατριώτες τους. Ο καρδινάλιος Ισίδωρος ήταν ακόμη πιο τυχερός. Είχε πετάξει τα εκκλησιαστικά του άμφια, δίνοντάς τα σε ένα ζητιάνο και φορώντας αντί γι' αυτά τα ράκη του ζητιάνου. Ο ζητιάνος συνελήφθη και θανατώθηκε, και το κεφάλι του επιδεικνυόταν ως το κεφάλι του καρδιναλίου, ενώ ο Ισίδωρος πουλήθηκε για ένα μηδαμινό ποσό σε έναν έμπορο του Πέραν που τον είχε αναγνωρίσει. Ο Τούρκος πρίγκιπας Ορχάν είχε επίσης προσπαθήσει να διαφύγει μεταμφιεσμένος. Είχε δανειστεί το ράσο ενός Έλληνα μοναχού, ελπίζοντας ότι η τέλεια γνώση του των Ελληνικών θα τον γλίτωνε από υποψίες. Αλλά αιχμαλωτίστηκε, προδόθηκε από ένα συγκρατούμενό του και αποκεφαλίστηκε επιτόπου. Η γενοβέζικη γαλέρα στην οποία είχε μεταφερθεί ο τραυματισμένος Τζουστινιάνι ήταν μία από εκείνες που κατόρθωσαν να διαφύγουν από τον Κεράτιο. Ο Τζουστινιάνι αποβιβάστηκε στη Χίο και πέθανε εκεί μία ή δύο ημέρες αργότερα. Για τους οπαδούς του παρέμεινε ήρωας, αλλά οι Έλληνες και οι Βενετοί, όσο και αν είχαν θαυμάσει πολύ την ενεργητικότητα, τη γενναιότητα και την ηγεσία του σε όλη τη διάρκεια της πολιορκίας, θεώρησαν ότι στο τέλος είχε φανεί λιποτάκτης. Θα έπρεπε να είχε το θάρρος να αντιμετωπίσει τον πόνο και το θάνατο παρά να διακινδυνεύσει την ολοκληρωτική κατάρρευση της άμυνας με τη φυγή του. Πολλοί, ακόμη και μεταξύ των Γενοβέζων, αισθάνονταν ντροπή γι' αυτόν. Ο αρχιεπίσκοπος Λεονάρδος τον κατηγόρησε σφοδρά για τον άκαιρο τρόμο του.

Η τύχη των Ελλήνων αιχμαλώτων ποίκιλε. Μετά από τρεις ημέρες, όταν η επίσημη περίοδος της λεηλασίας είχε τελειώσει, ο σουλτάνος εξέδωσε μία προκήρυξη που έλεγε ότι όσοι Έλληνες είχαν ξεφύγει από την αιχμαλωσία ή είχαν εξαγοραστεί μπορούσαν να πάνε στα σπίτια τους, όπου η ζωή και η περιουσία τους θα παρέμεναν πλέον ανενόχλητα. Αλλά δεν υπήρχαν πολλοί από αυτούς, ούτε πολλά από τα σπίτια τους ήταν κατοικήσιμα. Λέγεται ότι ο ίδιος ο Μωάμεθ έστειλε τετρακόσια Ελληνόπουλα ως δώρα σε καθέναν από τους τρεις κυριότερους μωαμεθανούς δυνάστες της εποχής, το σουλτάνο της Αιγύπτου, το βασιλιά της Τυνησίας και το βασιλιά της Γρανάδας.

Πολλές ελληνικές οικογένειες δεν επρόκειτο να ξαναενωθούν. Ο Ματθαίος Καμαριώτης, στο θρήνο του για την πόλη, αφηγείται την απεγνωσμένη έρευνα που έκαναν αυτός και οι φίλοι του για να βρουν τους συγγενείς τους. Ο ίδιος έχασε γιους και αδελφούς. Για μερικούς έμαθε αργότερα ότι είχαν σκοτωθεί. Άλλοι απλά εξαφανίστηκαν, ενώ ένοιωσε τη ντροπή της ανακάλυψης ότι ο ανιψιός του είχε επιζήσει αποκηρύσσοντας την πίστη του.Η καλοσύνη που είχε δείξει ο Μωάμεθ στους επιζώντες υπουργούς του αυτοκράτορα είχε μικρή διάρκεια. 

Είχε αναφέρει ότι θα έκανε το Λουκά Νοταρά κυβερνήτη της κατακτημένης πόλης. Εάν αυτή ήταν η πραγματική του πρόθεση, σύντομα άλλαξε γνώμη. Η γενναιοδωρία του πάντοτε ελαττωνόταν από καχυποψία, και κάποιοι σύμβουλοι τον προειδοποίησαν να μην εμπιστεύεται το Μέγα Δούκα. Έθεσε λοιπόν την πίστη του σε δοκιμασία. Πέντε ημέρες μετά την άλωση της πόλης παρέθεσε ένα συμπόσιο. Στη διάρκειά του, όταν είχε βαρύνει για τα καλά από το κρασί, κάποιος του ψιθύρισε ότι ο δεκατετράχρονος γιος του Νοταρά ήταν ένα παιδί με εξαιρετική ομορφιά. Αμέσως ο σουλτάνος έστειλε έναν ευνούχο στο σπίτι του Μέγα Δούκα απαιτώντας το παιδί να του σταλεί για την ευχαρίστησή του. Ο Νοταράς, του οποίου οι δύο μεγαλύτεροι γιοι είχαν σκοτωθεί μαχόμενοι, αρνήθηκε να θυσιάσει το παιδί σε μια τέτοια τύχη.

Στη συνέχεια στάλθηκε η αστυνομία να φέρει το Νοταρά με το γιο του και το νεαρό γαμπρό του, το γιο του Μεγάλου Δομέστιχου Ανδρόνικου Καντακουζηνού, ενώπιον του σουλτάνου. Όταν ο Νοταράς εξακολούθησε να αψηφά το σουλτάνο, δόθηκαν διαταγές να αποκεφαλιστούν επιτόπου ο ίδιος και τα δύο αγόρια. Ο Νοταράς ζήτησε απλά να εκτελεστούν πριν από εκείνον, μήπως το θέαμα του θανάτου του τα έκανε να λιποψυχήσουν. Όταν χάθηκαν και τα δύο, ξεσκέπασε το λαιμό του στο δήμιο. Την επομένη συνελήφθησαν άλλοι εννέα Έλληνες ευγενείς και στάλθηκαν στο ικρίωμα. Αργότερα λέγεται ότι ο σουλτάνος μετάνιωσε για τους θανάτους τους και ότι τιμώρησε τους συμβούλους που είχαν εγείρει τις υποψίες του. Είναι όμως πιθανό ότι η μετάνοιά του ήταν επίτηδες καθυστερημένη. Είχε αποφασίσει να εξοντώσει τους κυριότερους κοσμικούς αξιωματούχους της παλαιάς αυτοκρατορίας .  Οι γυναίκες τους περιέπεσαν και πάλι στην αιχμαλωσία και αποτέλεσαν τμήμα της μακράς πομπής των αιχμαλώτων που συνόδευσε την Αυλή κατά την επιστροφή της στην Αδριανούπολη. Η χήρα του Νοταρά πέθανε καθ' οδόν στο χωριό Μεσσήνη. Ήταν από αυτοκρατορική γενιά και η σπουδαιότερη δέσποινα στο Βυζάντιο μετά το θάνατο της βασιλομήτορος, ενώ απολάμβανε βαθύτατου σεβασμού ακόμη και από τους αντιπάλους του άνδρα της για την αξιοπρέπεια και τη φιλανθρωπία της. Μία από τις κόρες της, η Άννα, είχε ήδη διαφύγει στην Ιταλία με μερικούς από τους θησαυρούς της οικογένειας.

Ο Φραντζής, του οποίου το μίσος για το Μέγα Δούκα δεν είχε κατευναστεί ούτε από τις αμοιβαίες δυστυχίες τους και ο οποίος παρέθεσε μια πικρόχολη, σκληρή και αναληθή περιγραφή του θανάτου του, χρειάστηκε να υποστεί ο ίδιος μια παρόμοια τραγωδία. Ήταν σκλάβος επί δεκαοκτώ μήνες στο υπηρετικό προσωπικό του επικεφαλής των αλόγων του σουλτάνου, προτού κατορθώσει να απελευθερώσει τον εαυτό του και τη γυναίκα του. Τα δύο παιδιά του όμως, και τα δύο βαφτισμένα από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, κλείστηκαν στο σεράι του σουλτάνου. Το κορίτσι, η Θάμαρ, πέθανε εκεί σε παιδική ηλικία, ενώ το αγόρι θανατώθηκε από το σουλτάνο επειδή αρνήθηκε να υποκύψει στις ακόλαστες επιθυμίες του.

Πηγή: (Steven Runciman, Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης 1453, Μετάφραση – Επιμέλεια Νίκος Νικολούδης), Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον & tideon.org

Η μελαγχολία τών Παλαιολόγων

Τὸν καιρὸ ποὺ δούλευα στὸν Μυστρᾶ, τύχαινε πολλὲς φορὲς νὰ βρεθῶ μοναχὸς μέσα στὴν Περίβλεπτο. Τ᾿ ἀπόγεμα ἡ ἐκκλησία σκοτείνιαζε κι ἀγρίευε. Ἀπὸ πάνου ἀπὸ τὴν σκαλωσιὰ ἄκουγα πατήματα. «Κανένα φάντασμα θὰ περπατᾷ», συλλογιζόμουνα, καὶ γύριζα τὸ κεφάλι μου πάντα κατὰ τὸ μέρος ποὺ στεκόντανε ζωγραφισμένοι οἱ στρατιῶτες καὶ οἱ πολεμάρχοι. Στεκόντανε στὴ σειρὰ ἕνα γῦρο, λίγο ψηλότερα ἀπὸ τὸ χῶμα, οἱ περισσότεροι μὲ βγαλμένα μάτια, τρυπημένοι στὸ στῆθος, πολλοὶ ἀπ᾿ αὐτοὺς κομματιασμένοι ἀπὸ τὶς σπαθιές. Σὲ πολλὰ κεφάλια εἶχε ἀπομείνει γερὸ ἕνα μάτι μοναχά, μὰ κεῖνο τὸ μάτι ἔβλεπε σὰν δέκα ζωντανά.

Μνήσθητί μου, Κύριε! Χρόνια πέρασα μέσα σὲ κείνη τὴν ἐκκλησιά, καὶ μ᾿ ὅλα τοῦτα ἀνατρίχιαζα, σύγκρυο μὲ διαπερνοῦσε. Κεῖνοι οἱ χορταριασμένοι τοῖχοι ἤτανε ζωντανοί, καρδιὲς χτυπούσανε, νεῦρα τανυζόντανε, σπαθιά, σαργίτες, ταρκάσια, σκουτάρια τρίζανε ἀπάνω στὰ κορμιά. «Καὶ ἰδού, σεισμὸς καὶ προσήγαγε τὰ ὀστᾶ, ἑκάτερον πρὸς τὴν ἁρμονίαν αὐτοῦ. Καὶ εἶδον· καὶ ἰδοὺ ἐπ᾿ αὐτὰ νεῦρα καὶ σάρκες ἐφύοντο, καὶ ἀνέβαινεν ἐπ᾿ αὐτὰ δέρμα ἐπάνω. Καὶ εἰσῆλθεν εἰς αὐτὰ τὸ πνεῦμα καὶ ἔζησαν καὶ ἔστησαν ἐπὶ τῶν ποδῶν αὐτῶν, συναγωγὴ πολλὴ σφόδρα».

Ἐτοῦτοι εἶναι οἱ τελευταῖοι στρατιῶτες τοῦ Παλαιολόγου, τότε ποὺ ἤρτανε καὶ πιάσανε γιὰ μετερίζι τῆς ἀπελιπισίας τὸ φημισμένο βουνὸ τοῦ Ταϋγέτου, σιμὰ στὴν ἀρχαία Σπάρτη. Ἀνεμοδαρμένο ἀπάνου στὸν βράχο, μαραζωμένο, τὰ μάτια τους μελανιασμένα καὶ λαμπερὰ ἀπὸ τὴν θέρμη, ἀπὸ τὴν ἀγρύπνια καὶ τὴν ἀγωνία. Ἀνατολῖτες, στρατολογημένοι ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Σηλύβριας, τῆς Μαύρης Θάλασσας, τὴν Ἀγχίαλο, τὴν Καβάρνα, κι ἄλλοι ντόπιοι ἀπ᾿ τὸν Δρόγγο τῶν Σκορτῶν, τὸ Σάλαβρο, τὸ Βοίτουλο, τὴ Μάνη, τὴ Γρεμπενή, τὸν Ἀϊτὸ κ.ἀ., αἵματα παλιά. Δὲν εἶναι στρατιῶτες βαριοί, μὲ κορμιὰ δυνατά. Τὰ χέρια τους καὶ τὰ ποδάρια τους εἶναι κοκκαλιασμένα, τὰ κορμιὰ λιγνά, περπατᾶνε ἐλαφρὰ σὰν φαντάσματα, πολεμιστὲς ἑνὸς βασιλείου ποὺ δὲν εἶναι τούτου τοῦ κόσμου. «Θεία παρεμβολή, θεηγόροι ὁπλῖται παρατάξεως Κυρίου». Σὰν τὸν ἀφέντη τους τὸν Κωνσταντῖνο, ξέρουνε τὸ κακὸ τὸ ριζικό τους.

Κι οἱ ἄλλοι οἱ σύντροφοί τους εἶναι παραπονεμένοι, μὰ τοῦτος εἶναι πολὺ θλιμμένος, φαρμάκι στάζει ἀπὸ τὸ στόμα του. Στέκεται σὰν πουλὶ ἀναφτερουγιασμένο. Στό ῾να χέρι του βαστᾷ ἀλαφρὰ τὸ δοξάρι καὶ τ᾿ ἄλλο τ᾿ ἀκουμπᾷ ἀπάνω στὸ σπαθί. Ἀπὸ τὸ λαιμό του εἶναι κρεμασμένη ἡ περικεφαλαία πίσ᾿ ἀπὸ τὴν ὡραία κεφαλή του, στὸν ἕναν ὦμο του ἔχει ριγμένο τὸ ταρκάσι μὲ τὶς σαγίτες καὶ στὸν ἄλλον ὦμο τὸ σκουτάρι του.

Ὧρες καθόμουνα καὶ κουβέντιαζα μαζί του σὲ μιὰ γλῶσσα ποὺ δὲ χρειάζεται μηδὲ στόμα γιὰ νὰ τὴ πεῖ, μηδὲ ἀφτί, γιὰ νὰ τὴν ἀκούσει. Τὸν ἄκουγα ποὺ μοῦ μιλοῦσε ἀπὸ τὸν ἄλλο κόσμο, σὰν τ᾿ ἀγέρι ποὺ φυσᾷ ἀπάνου στ᾿ ἄγρια χορτάρια πού ῾ναι φυτρωμένα σὲ κάστρο ρημαγμένο, μὰ καταλάβαινα καθαρὰ τί μοῦ ῾λεγε.

Τοῦτος ὁ στρατιώτης δὲν εἶναι κανένας ἄντρας δυνατός, μὲ κορμὶ ἀντρειωμένο, χεροδύναμος καὶ φοβερός. Τὸ κορμί του εἶναι ἀλαφρὸ καὶ λυγερό, τὰ ποδάρια του ψιλὰ καὶ μακριὰ σὰν τοῦ ζαρκαδιοῦ. Κεῖνα τὰ δάχτυλα τῶν χεριῶν του εἶναι ἴδια κοντύλια ψιλοπελεκημένα, ἴδια ἁγιοκέρια, κι ἀπορεῖς πῶς κρατᾶνε ἄρματα. Τὸ κεφάλι του γέρνει στὸν ὦμο του σὰν τοῦ Χριστοῦ. Τέτοιο κεφάλι ποιὸ πινέλο νὰ τὸ ζωγράφισε! Ζωγράφος εἶμαι κι ἐγώ, κι ὅμως ἀπορῶ γιὰ τὴν τόση τέχνη. Ἀπὸ ποιὸ μέρος ᾖρθε τοῦτο τὸ χέρι, ποὺ κράτησε τὸ πινέλο, γιὰ νὰ τυπώσει αὐτὰ τὰ πικραμένα μάτια, αὐτὸ τὸ πηγοῦνι, αὐτὸ τὸ στόμα, αὐτὰ τὰ μαλλιά! Τί μυστήριο κρύβεται μέσα σ᾿ αὐτὸν τὸν καθρέφτη π᾿ ἀντιφεγγίζει τὶς χαρὲς ἑνὸς ἄλλου κόσμου! Καὶ τί εὐτυχία γιὰ μᾶς, νὰ φτάξει ἴσαμε τὰ χρόνια μας ἕνα τέτοιο δῶρο ἐξαίσιο! Πρόσωπο γλυκομελάχρινο, ψημένο ἀπὸ τὸν ἥλιο τῆς Ἀνατολῆς, στὰ μέρη ποὺ πολεμοῦσε γιὰ τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὰ μισοσφαλισμένα μάτια του βγαίνει μία ἀντιφεγγιὰ γλυκιά, ἤρεμη καὶ θλιμμένη.

Σ᾿ ὅλο τὸν κόσμο δὲν βρέθηκε, μηδὲ θὰ βρεθεῖ τέχνη ὅμοια μὲ τῆς Ἀνατολῆς, νὰ δίνει τέτοιο πάθος καὶ τέτοιο γλυκὸ παράπονο στὰ πλάσματά της. Ὅποιος ἔχει καρδιὰ θερμή, ἐκεῖνος θὰ μὲ καταλάβει. Καμιὰ τέχνη δὲ μεταχειρίστηκε τόσο ἁπλὰ μέσα καὶ καμιὰ τέχνη δὲν ἔπιασε τέτοια πράματα. Ἀπὸ κοντά, τὰ μάτια εἶναι δυὸ πινελιές, μιὰ μαύρη καὶ μίαν ἄσπρη, ἡ μύτη εἶναι καμωμένη μὲ δυὸ ἐλαφρὲς γραμμές! Δὲν εἶναι λοιπὸν μεγάλο μυστήριο; Τί θέλουνε νὰ ποῦνε αὐτοὶ ποὺ μιλᾶνε γιὰ φυσικὰ καὶ γιὰ ἀνατομίες καὶ γιὰ ἐπιστῆμες καὶ γιὰ ὀφθαλμολογίες καὶ τέτοια; Ἐδῶ δὲν ὑπάρχει μηδὲ φυσικό, μηδὲ ἀφύσικο, μηδὲ τίποτα. Ἐδῶ ὑπάρχει αὐτὸ τὸ ἀνεξερεύνητο μυστήριο, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ τὸ πιάσει μηδὲ ὁ σοφὸς Σολομῶντας, μὲ λόγια, μὲ σκολειὰ καὶ μὲ φιλοσοφίες. «Δώρημα τέλειον ἄνωθεν καταβαῖνον ἐκ τοῦ πατρὸς τῶν φώτων». Φλόγα ἄπιαστη, ἀκατανόητη πνοή!

Ἡ τέχνη τῆς ἀνατολικῆς χριστιανοσύνης εἶναι καθαρὴ θροφὴ γιὰ τὸ πνεῦμα καὶ χαρὰ γιὰ τὰ μάτια. Τὸ ἰδεῶδες της Ἀνατολῆς ἀπέχει ἀπὸ τὸ ἰδεῶδες τῆς Δύσης ὅσο κι ὁ οὐρανὸς ἀπὸ τὴ γῆ. Μὲ τὸ πάθος ἡ Ἀνατολὴ πέτυχε τὸ ἐξωτικὸ ἀποτέλεσμα ποὺ ζητᾷ τὸ πνεῦμα σὰν ἐλάφι διψασμένο. Ἡ Δύση ἔκανε ἀνάμεσα στὰ ἔθνη ἐκεῖνα ὅπως ὁ Προμηθέας, καὶ πῆγε τὸ φῶς σ᾿ ἐκείνους ποὺ ζούσανε στὸ σκοτάδι. Πῆγε καὶ κούρνιασε στὴν ἀϊτοφωλιά, στὸ Τολέδο, Ἀνατολίτης ντερβίσης, κήρυκας τῆς ἐγκράτειας στὴν τέχνη τῆς ζωγραφικῆς, βαριεστισμένος ἀπὸ τὰ πανηγύρια τῆς Βενετιᾶς. Ὅπως ἤτανε κατατρεγμένοι οἱ Βυζαντινοὶ ποὺ σκαλώνανε στὰ βράχια τοῦ Μυστρᾶ, ἔτσι κι ὁ Θεοτοκόπουλος πῆγε καὶ φώλιασε στὸ Τολέδο.

http://www.paterikiorthodoxia.com/2012/07/1281.html

ΣΑΤΙΡΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ: ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΟΣΟ ΠΟΤΕ

Τα κεφάλια του Γένους και του Κράτους.
Ο βουλευτής κι ο δάσκαλος. Τα πιάσαν
όλα τα πόστα! Νους, καρδιά, δικά τους.

Δέσαν το νου· την καρδιά τη ντροπιάσαν.
Νά το ρουσφέτι νά κι η ελληνικούρα,
τ’ άρματά τους. Με κείνα μας χαλάσαν.

Η σκέψη, νούλα. Η Τέχνη, πατσαβούρα.
Ο ψευτοαττικιστής κι ο ψηφοφόρος.
Τ’ άγιο κόνισμα, μια καλικατούρα.

Στη γη που πιάνει και προκόβει ο σπόρος
κάθε λογής τζουτζέδων και πιερρότων,
κι εγώ φυτρώνω ανάξιος ριμαδόρος

μαύρων θυμών και πορφυρών ερώτων.

 Κωστής Παλαμάς , Σατιρικά γυμνάσματα

Δραστικός και επίκαιρος Παλαμάς


Θεοδόσης Πυλαρινός*
ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ, Τα Σατιρικά Γυμνάσματα, Έκδοση σχολιασμένη από τον Μιχάλη Μερακλή, Ίδρυμα Κωστή Παλαμά  
Πρόσφατα κυκλοφόρησαν, για μία ακόμη φορά, τα πάντα επίκαιρα Σατιρικά Γυμνάσματα του Κωστή Παλαμά. Δύο λόγοι νομίζουμε ότι δικαιώνουν τη νέα αυτή έκδοση: οι επιταγές των ταραγμένων καιρών μας και, ως αποτέλεσμά τους, η ανάγκη μιας ευρείας κυκλοφορίας του έργου αυτού· λόγοι κατά βάση λαϊκής διδαχής και φωτισμού από έναν εθνικό ποιητή που με παρρησία και προσωπικό κόστος απευθύνθηκε στους συνανθρώπους του σε καιρούς πολιτικής αστάθειας και κοινωνικής κακοδαιμονίας, με κακοφορμισμένες τις πληγές έπειτα από μια επαίσχυντη ήττα, απόρροια κακοδιοίκησης και πολιτικοκοινωνικής αναλγησίας και αμοραλισμού.
Η εν λόγω έκδοση απευθύνεται πρωτίστως στο πλατύ κοινό, που αγνοεί ή λησμονεί τη νεότερη ιστορία μας, αλλά και σε όσους θέλουν να ακούν τις τίμιες φωνές που δεν κολακεύουν, αλλά προειδοποιούν για τα κακώς κείμενα. Παράλληλα, αφορά τους κατά περίπτωση υπεύθυνους και τους επαΐοντες, τους διοικούντες και τους πνευματικούς ανθρώπους, οι οποίοι καλούνται στις δύσκολες ώρες να αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους, κατά το παραδειγματικό μήνυμα του ποιητή. Η πρωτοβουλία του Ιδρύματος Παλαμά είναι επαινετέα και θα ευχόμαστε να έχει συνέχεια αυτή η ποιοτική εκλαΐκευση. Ο ποιητής υπήρξε διδάχος του λαού του. Όσο ταχύτερα απλωθεί το έργο του, προφητικό σε κάθε περίπτωση, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το όφελος.
Οι δύο σειρές των καταιγιστικών αυτών ποιημάτων (20 περιλαμβάνει η πρώτη και 24 η δεύτερη, που συνεκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1912), αποτέλεσαν την αντίδραση του οδηγητή ποιητή, ένδειξη ευθύνης και χρέους προς τον λαό του, ενάντια στη διαφθορά και τη σήψη της ελληνικής κοινωνίας, καθώς και ενάντια στη συμμετοχή όλων των επίσημων πολιτικών, στρατιωτικών, οικονομικών, κοινωνικών και παιδευτικών φορέων σε όσα ανόσια τελέστηκαν την τελευταία δεκαετία του 19^ου και την πρώτη του 20ού αιώνα στην Ελλάδα. Με αποκορύφωμα την επαίσχυντη ήττα στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 ο πατριδολάτρης ποιητής εξεγείρεται και με όπλο την αποδομητική σάτιρα καταφέρεται κατά πάντων, και εναντίον του ίδιου του εαυτού του, για τα δεινά που καταταλάνισαν την τότε ελληνική κοινωνία και οδήγησαν το κράτος στον έσχατο κίνδυνο. Και η οργή και ο θυμός του έπιασαν τόπο.

__________________________________

Ο κόλακας κι ο ψεύτης χαλασμοί σου,

της αμαρτίας πατρίδα, άμυαλη Μάνα ,

του κόσμου είσαι το σκύβαλο· απελπίσου!

Σε λιώσανε τα χάιδια τα λαοπλάνα

στου κόλακα τα χέρια και στου ψεύτη·

χτυπήστε τη νεκρώσιμη καμπάνα!

Η ψυχή μου με το θυμό παντρεύτη·

δε στρώνω στο κιβούρι σου πορφύρα

το δεκαπεντασύλλαβο του Κλέφτη.

Χορδή στη σιδερένια σου την λύρα,

σκληρή και λαμπερή σαν το διαμάντι,

ταίριασα κι άλλη μια· για σένα πήρα

το τρίστιχο απ’ την Κόλαση του Δάντη!

 ________________________________
Η ιστορία, λοιπόν, μπορεί να μην επαναλαμβάνεται, τα ανθρώπινα όμως λάθη, η αδιαφορία, ο κυνισμός, η φιλοχρηματία, ο ωχαδερφισμός, σίγουρα επαναλαμβάνονται· και βέβαια συνεπιφέρουν παθήματα, αφού δεν έγιναν μαθήματα. Ό,τι συνέβη τότε, λειτουργεί παραδόξως, αφύσικα κι όμως αληθινά, και τα τελευταία χρόνια: το παρελθόν, με άλλα λόγια, οξύμωρα πράγματι, είναι αυτό που ανακαλεί το παρόν και εμβάλλει φόβους για το μέλλον. Οι τότε εικόνες, οι περιγραφές, οι επικρίσεις του Παλαμά, οι αναδρομές του στην ιστορία «ανασύρουν» από την αμεριμνησία το σήμερα.
Η διδαχή του ποιητή στα Σατιρικά Γυμνάσματα, θεωρημένη με σύγχρονο τρόπο, τον σχολιασμό εννοούμε του καθηγητή Μιχάλη Μερακλή, καθιστά πραγματικά επίκαιρα τα ποιήματα αυτά. Οι φασουλήδες και οι παλιάτσοι, οι υποκριτές, οι δήθεν νοικοκύρηδες, οι κατεργάρηδες, οι «τρανοί», οι πολιτικοί, οι ποικιλώνυμοι προστάτες, οι γραμματισμένοι, οι δυνατοί του χρήματος, οι δημοσιογράφοι των «αφρόντιστων εφημερίδων», οι δάσκαλοι και οι ντοτόροι, οι ρασοφόροι, οι μανταρίνοι, οι πολιτικάντηδες, όλοι ανεξαιρέτως δέχονται τα βέλη του θυμωμένου ποιητή, εφόσον όλοι είναι υπεύθυνοι για την κατάντια ενός συνυπεύθυνου λαού.
Η οργή και ο θυμός, δοσμένα με τον ελεγειακό λυρισμό του ποιητή, ξεχειλίζουν, όταν αναφέρεται εγκαυστικά στην κοινωνική κατάσταση της εποχής εκείνης. Ο Παλαμάς γνωρίζει καλά την ελληνική πραγματικότητα και οι σκηνές της, που επιχειρηματολογικά αξιοποιεί, πείθουν. Ο διπολισμός του, η αμφιθυμία του, ο διχασμός του, εν τέλει, αποτελούν στοιχεία της ψυχικής του «διάστασης», με την οποία επίσης αντιπαλεύει. Ο ευαίσθητος ποιητής καταστηλιτεύει την παντοδυναμία τού εγώ και την εξαφάνιση του εμείς· η οργισμένη, και ενίοτε οργίλη, φωνή του είναι το έσχατο μέσο να ξυπνήσει υπνώττουσες συνειδήσεις, το χαύνο πλήθος που, αναζητώντας κατόπιν εορτής τους εκμεταλλευτές και τους προδότες του, παραβλέπει τα αποτελέσματα της κακοδαιμονίας του.
Τα Σατιρικά Γυμνάσματα δεν αξιολογήθηκαν, όπως τους έπρεπε, για την ποιητική αξία τους. Ωστόσο, συνιστώντας μια άλλη πτυχή της ποιητικής του πολύμορφου έργου του δημιουργού τους, εκτός από την πολιτική τους σημασία προβάλλουν και τους καλλιτεχνικούς στόχους του. Εντασσόμενα, μάλιστα, μέσα στο τεράστιο έργο του αποκαλύπτουν τον ξεχωριστό ποιητικό τρόπο που αξιοποίησε τη σάτιρα, προικίζοντάς την με πρωτόγνωρα μεταπτωτικά στοιχεία. Μπορεί δηλαδή η οργή να πυροδότησε την έμπνευσή τους, όμως δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη η στοχαστική διάθεση που μετριάζει την τραχύτητα της αγανάκτησης, καθώς και η μετρική τους απόδοση, εναρμονισμένη στην ευελιξία της δαντικής τερτσίνας.
________________________________


Ζαγάρια και τσακάλια και κοκόροι
σηκωτοί κάθε τόσο στο ποδάρι
μόρτηδες, λούστροι, αργοί, λιμοκοντόροι

Στον αφέντη χαρά που τους λανσάρει!
Και ποια είναι τα σωστά ποια τα μεγάλα
που την ορμή τούς δίνουν και τη χάρη;

Προδότες οι Τρικούπηδες. Κρεμάλα!
Κι οι Ψυχάρηδες; Γιούχα! Πλερωμένοι.
Να η Ελλάδα! Αρσακιώτισσα δασκάλα,

με λογιότατους παραγιομισμένη.
Κι ο Ρωμιός; Αφερίμ! Μυαλό; Κουκούτσι.
Από τον καφενέ στην Πόλη μπαίνει

του ναργιλέ κρατώντας το μαρκούτσι.


________________________________
Η σχολιαστική εργασία του Μιχάλη Μερακλή, αναδεικνύει το έργο του Παλαμά, δίνοντάς του διαχρονικό κύρος, αποδεικνυόμενο στην πράξη. Εγκυρότατος γνώστης της ιστορίας και της λογοτεχνίας μας, είναι από τους λίγους που έχει εντρυφήσει πολυδιακειμενικά στην εποχή των Σατιρικών Γυμνασμάτων. Δεν είναι μόνο η φιλολογική σκευή του και η πολύπτυχη ερμηνεία του, που καθιστούν προσβάσιμα τα δύσκολα για τον μέσο αναγνώστη αυτά ποιήματα· είναι και το υλικό από άλλες θεωρητικές επιστήμες που επιστρατεύει για να πείσει. Διότι δεν αναζητεί την αλήθεια μονόπλευρα. Τα πορίσματα όλων των κλάδων που επικαλείται στα σχόλιά του, συμπίπτουν – μάρτυρας η μεγάλη και επιλεγμένη βιβλιογραφία του. Η λαογραφία, η αρχαιογνωσία, η γλωσσολογία, τα παραθέματα από ποιητές του διαμετρήματος του Κάλβου, του Σολωμού, του Ρίτσου, του Καβάφη, του Βαλαωρίτη, του Παπαδιαμάντη, το δημοτικό τραγούδι, το Κρητικό θέατρο και ο λαϊκός πολιτισμός, οι παραπομπές σε θρησκευτικά κείμενα, όλα συντελούν στην ανάδειξη του πατριωτικού βάθους και της ευθύνης που ενέχει η ποίηση αυτή· όλα συναποδεικνύουν αποστομωτικά το μέγεθος του κοινωνικού μαρασμού. Αλλά και επιμέρους βοηθητικό υλικό, από τη μετρική, από την ιστορία των ιδεών (οι παρατηρήσεις του σχολιαστή για το γλωσσικό και την αρνητική επενέργεια της καθαρεύουσας αποτελούν ερμηνευτικά κλειδιά των ποιημάτων), ζητήματα ειδολογικά (κυρίως για τη σάτιρα) και δομικά, δεν συντελούν απλώς στην κατανόηση αλλά συνιστούν συνδέσμους, οι οποίοι συνάπτουν τον απλό αναγνώστη με τον ειδικό, καθιστώντας έτσι τον σχολιασμό εύπεπτο στον μεν και επιστημονικό στον δε. Ο Μιχάλης Μερακλής αποκρυπτογραφεί με φιλολογική οξυδέρκεια και κρίνει με ξεχωριστή εμπειρία και νηφαλιότητα, δίνοντας καλλιτεχνική και χρηστική αξία στους στίχους του Παλαμά, που συντέθηκαν ακριβώς για να κινητοποιήσουν, για να ενεργοποιήσουν τον πολίτη, να του υποδείξουν το μέγεθος του χρέους του.
__________________________________

Οι βωμοί συντριμμένοι και σβησμένα
τα πολυκάντηλα όλα της λατρείας.
Ούτ' η Αθηνά, πολεμική παρθένα,

και μήτε η ευλογία της Παναγίας.
Σ' αρχαία και νέα, παλάτια και ρημάδια
τ' άδειο παντού· το κρύο της αθεΐας.

Σαν αγριμιών και σαν αρνιών κοπάδια
ζουν οι ζωές, τρων, τρώγονται και πάνε.
Κι απάνου απ' όλα των θεών τα βράδια

υπέρθεα ξωτικά φεγγοβολάνε
μακριά από μας Ιδέα και Επιστήμη.
Βάρβαροι σε ναούς τις προσκυνάνε.

Τ' άτι σου ακόμα μας πατά, Μπραΐμη!


___________________________________
Θα επισημάνουμε ιδιαιτέρως αφενός τον σεβασμό και την αξιοποίηση από τον σχολιαστή προγενέστερων μελετητών των Σατιρικών Γυμνασμάτων, και αφετέρου την επιβεβαίωση της συνέπειας του ποιητή και της ηθικής του στάσης με την αξιοποίηση πλείστων όσων παραθεμάτων από το άλλο έργο του, επικυρωτικών της αταλάντευτης διαχρονικής διαδρομής του και των κατά καιρούς ολοκληρωμένων θέσεών του, που συγκεντρώθηκαν εν είδει συναγερμού, όταν πλέον η κατάσταση είχε περιέλθει σε αδιέξοδο. Θα λέγαμε, περαίνοντας, ότι εκτός από την ευκινησία του Παλαμά (ερμηνευτική του διπολισμού του) και την πολιτική νουθεσία που ενέχει το έργο του, ο Μιχάλης Μερακλής με την προβολή της πολυμορφίας των ποιημάτων και της πολυγνωσίας του ποιητή (προσεγγίζει, σημειωτέον, όλα τα φλέγοντα ζητήματα του καιρού του – η αναφορά στο γυναικείο ζήτημα αποτελεί πρόσθετη απόδειξη), υπέδειξε την ανάγκη ύπαρξης των πνευματικών εκείνων οδηγών, των ανεπηρέαστων από τις οχληρές κραυγές ταγών, που θα αναφαίνονται και θα αντιστέκονται στην όποια ηθική, πρωτίστως, παρακμή.
Θα σημειώσουμε κλείνοντας ότι η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του κ. Χρήστου Ζιώγα. Στις δύσκολες μέρες που διερχόμαστε πρωτοβουλίες του είδους αυτού αποτελούν παραδείγματα προς μίμηση.

*Ο Θεοδόσης Πυλαρινός είναι ομότιμος καθηγητής Φιλολογίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου
πηγή