Γόρτυνος Ιερεμίας: To αντίδωρο

• Κυριακή, 27 Σεπτέμβριος 2015 08:54
• Από  Desk Agioritikovima

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΑ

1. Στο σημερινό μου σύντομο κήρυγμα, αδελφοί χριστιανοί, θα σας μιλήσω για το Αντίδωρο, που παίρνουμε στο τέλος της θείας Λειτουργίας.

Λέγεται «Αντίδωρο», γιατί το παίρνουμε αντί των «Δώρων». «Δώρα», «τίμια Δώρα», καλούμε την θεία Κοινωνία. «Δωρεάν» μας δίνει ο Χριστός το Σώμα Του και το Αίμα Του στην θεία Κοινωνία, «δωρεάν» χωρίς να μας αξίζει, γι᾽ αυτό και τα λέμε «Δώρα». Το Αντίδωρο, λοιπόν, οικονομήθηκε γι᾽ αυτούς, που για διάφορους λόγους δεν μπορεί να κοινωνήσουν και έτσι, αντί της θείας Κοινωνίας, αντί των Τιμίων Δώρων, παίρνουν για ευλογία το Αντίδωρο.
2. Πραγματικά, χριστιανοί μου, είναι μεγάλη ευλογία το Αντίδωρο. Είναι ευλογία γιατί «περνάει» πρώτα από ολόκληρη ιερή Ακολουθία, την Ακολουθία της Προσκομιδής. Κατά την Ακολουθία αυτή, από το πρόσφορο, που ετοιμάζουν τα ευλογημένα χέρια των ευσεβών γυναικών, ο ιερεύς αποχωρίζει την κεντρική μερίδα που γράφει «ΙΗΣΟΥΣ, ΧΡΙΣΤΟΣ, ΝΙΚΑ» την βάζει πάνω στο άγιο Δισκάριο, και το υπόλοιπο μέρος του προσφόρου, ξέρετε, χριστιανοί μου τι συμβολίζει; Συμβολίζει την Κοιλία της Παναγίας! Έτσι λέγει ο άγιος Γερμανός, ο Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως. Γιατί, όπως από την Κοιλία της Παναγίας μας βγήκε ο Χριστός, έτσι και από την «κοιλία» του προσφόρου βγαίνει από τον ιερέα στην Προσκομιδή η κεντρική μερίδα «ΙΗΣΟΥΣ, ΧΡΙΣΤΟΣ, ΝΙΚΑ». Αυτή η μερίδα στην θεία Λειτουργία με την ευχή πάλι του ιερέα, ω μέγιστο θαύμα!, θα γίνει Χριστός, θα γίνει το Σώμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού!

3. Το υπόλοιπο, λοιπόν, πρόσφορο, που είπαμε ότι συμβολίζει την Παναγία μας, κόπτεται για Αντίδωρο. Πραγματικά, δεν είναι μεγάλη ευλογία το να πάρετε μερίδα και να φάτε από αυτό το πρόσφορο; Οι παλαιοί έλεγαν το Αντίδωρο «Ύψωμα της Παναγίας»! Το έλεγαν «ύψωμα», γιατί πραγματικά ο ιερέας υψώνει το πρόσφορο, μέχρι το μέτωπό του, όταν αρχίζει την Προσ-κομιδή λέγοντας μάλιστα και ένα ειδικό τροπάριο (το «εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του Νόμου...»). Καί το λέμε «της Παναγίας» ύψωμα, γιατί είπαμε ότι το πρόσφορο συμβολίζει την Κοιλία της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Όπως το καταλαβαίνετε, χριστιανοί μου, για να φάτε το Αντίδωρο πρέπει να είστε νηστικοί. Γιατί το Αντίδωρο «πέρασε» από την Ακολουθία της Προσκομιδής, η οποία δεν είναι όπως η Αρτοκλασία, που τρώμε τους άρτους και ας έχουμε φάει προηγουμένως· αλλά η Προσ¬κομιδή λέγω, είναι Ακολουθία που συνδέεται με την θεία Λειτουργία. Καί την λέγουν μάλιστα την Προσκομιδή «λειτουργία εν εμβρύω»!

4. Με το Αντίδωρο, χριστιανοί, παίρνετε και μία άλλη ειδική ευλογία. Ακούστε: Πόσο θα το θέλατε να μπείτε μέσα στο Ιερό και να προσκυνήσετε την Αγία Τράπεζα!... Δεν επιτρέπεται όμως αυτό για σας τους λαικούς και για σας τις γυναίκες ιδιαίτερα. Αλλά, ενώ δεν επιτρέπεται εσείς οι λαικοί να μπείτε στο Ιερό, για να ασπαστείτε την Αγία Τράπεζα, παίρνοντας το Αντίδωρο, ασπάζεσθε το χέρι του ιερέα, που αγγίζει την Αγία Τράπεζα. Αλλά θα πείτε, μπορώ και στο δρόμο να ασπαστώ το χέρι του ιερέα και να πάρω την ευλογία αυτή. Όχι, προσέχετε! Την ώρα που παίρνετε το Αντίδωρο είναι μια ειδική ευλογία από το χέρι του ιερέα. Γιατί είναι ακριβώς η ώρα μετά την θεία Λειτουργία, που το χέρι του ιερέα άγγιξε πριν από λίγο τα άγια, και στάζει Αίμα, του Χριστού το Αίμα, είναι χέρι «αιμοσταγές»! Έτσι, ασπαζόμενοι το χέρι του ιερέα, όταν παίρνετε το Αντίδωρο αυτή την στιγμή, είναι σαν να ασπάζεστε την ίδια την Αγία Τράπεζα, για να μην πω ότι είναι και ακόμη περισσότερο.
Γι᾽ αυτήν όμως την τελευταία ευλογία που είπα ότι λαμβάνετε παίρνοντας το Αντίδωρο, εννοείται ότι πρέπει να παίρνετε το Αντίδωρο από τον λειτουργούντα ιερέα και όχι να το παίρνετε μόνοι σας από το παγκάρι.

5. Τέλος, σας συνιστώ το Αντίδωρο που λαμβάνετε από τον ιερέα την Κυριακή, μην το τρώτε όλο (ή ζητήστε και διπλό)· αλλά κρατάτε λίγο, για να τρώτε μόνοι σας κάθε μέρα στο σπίτι σας ένα μικρό θρύμμα κάθε πρωί (νηστικοί), με τον αγιασμό του μηνός μαζί. Αλλά πρώτα θα τρώτε το Αντίδωρο και μετά θα πίνετε τον Αγιασμό, γιατί το Αντίδωρο συνδέεται με την Θεία Λειτουργία. Ξαναλέγω όμως ότι κανονικό Αντίδωρο είναι αυτό που κόβεται από το προσ¬φορο που προσκομίστηκε από τον ιερέα. Αυτό από το οποίο βγήκε η μερίδα «ΙΗΣΟΥΣ, ΧΡΙΣΤΟΣ, ΝΙΚΑ» και τέθηκε στο Άγιο Δισκάριο και όχι αυτό που κόβεται από άλλο πρόσφορο.
Με πολλές ευχές,

† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας