Ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων ως Δεσπότης

 Υπό Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη για την Romfea.gr

---

Μέ ἀφορμή τή μνήμη (12 Νοεμβρίου) τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, θά σχολιάσουμε ἕνα γεγονός ἀπό τή διακονία του στήν Ἐκκλησία.

Ἦταν Δεσπότης, Πατριάρχης στήν Ἀλεξάνδρεια. Ὡς Δεσπότης εἶχε ὑπό τήν (πνευματική) ἐξουσία του Ἱερεῖς. Κάποιος λοιπόν Ἱερέας του ἔπεσε σέ παράπτωμα. Ὁ Ἅγιος τόν τιμώρησε, μήπως καί τόν ἀφύπνιζε.

Γιά νά φθάσει αὐτός ὁ ἐλεήμων Ἅγιος νά τιμωρήσει τόν Ἱερέα του, σκεφθεῖτε τί προβλήματα δημιουργοῦσε.

Ὅμως, ὁ Ἱερέας δέν δέχθηκε τήν τιμωρία. Ἀγρίεψε. Κάκιωσε, ἔβριζε δημόσια τόν Πατριάρχη. Πῶς ἀντέδρασε ὁ καλός ποιμένας; Ἄν νοιαζόταν μόνο γιά τόν ἑαυτό του, ἄν δηλαδή ἦταν ἐγωκεντρικός, θά ἀγρίευε καί θά ἔστελνε «φιρμάνι» στόν Ἱερέα του, πώς ἄν δέν συμμορφωθεῖ, θά τόν τιμωρήσει ἀκόμα πιό αὐστηρά· γιά ἀνυπακοή καί ἀπρεπῆ συμπεριφορά του στόν Ἐπίσκοπό του.

Ἄν ὅμως ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ἔκανε ἔτσι, δέν θά ἦταν ὁ γνωστός μας «Ἅγιος Ἰωάννης Ἐλεήμων». Γι'αὐτό καί ἀντέδρασε σύμφωνα μέ τό ἅγιο καί σωτήριο θέλημα τοῦ Κυρίου. 

 Ἀκούγοντας (ὁ Πατριάρχης) τίς εἰς βάρος του ὕβρεις, λυπήθηκε. Ὄχι ἐπειδή ὑβριζόταν, ἀλλά ἐπειδή ὁ Ἱερέας του βάδιζε τήν «ὁδό τῆς ἀπωλείας». Καί τό πρῶτο πού σκέφθηκε, ἦταν ἡ σωτηρία τοῦ Ἱερέα του, καί ὄχι ἡ ἐκδίκησή του.

Ἔπρεπε ὡς πνευματικός πατέρας νά κάνει κάτι, ὥστε νά φέρει σέ συναίσθηση τό πνευματικό του τέκνο· νά τοῦ μαλακώσει τή καρδιά, ἀκόμα καί νά «ξευτελισθεῖ» ὁ ἴδιος, νά ταπεινωθεῖ ὁ ἴδιος, μιμούμενος τόν Ἰησοῦ Χριστό πού ταπεινώθηκε γιά μᾶς μέχρι ἐσχάτων. Ἦταν ἄλλωστε ὡς Ἀρχιερέας «εἰς τύπον Χριστοῦ»· ( «εἰς τύπον» τῆς ἀνεξικακίας τοῦ Χριστοῦ, τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, καί τοῦ πόθου Του γιά τή σωτηρία μας).

 Σέ κάποια λειτουργία του στήν Ἀλεξάνδρεια, λίγο πρίν τή «Μεγάλη Εἴσοδο», βγῆκε στήν Ὡραία Πύλη γιά νά συγχωρέσει τό ἐκκλησίασμα, ἀλλά καί νά συγχωρηθεῖ ἀπό τό ἐκκλησίασμα (γιατί σέ λίγο θά ἐπιτελοῦσε τήν ἀναίμακτη θυσία, καί ἔπρεπε νά εἶναι πεντακάθαρος ἀπό τό πάθος τῆς μνησικακίας), καί εἶδε τόν συγκεκριμένο Ἱερέα ἀνάμεσα στό ἐκκλησίασμα.

Χωρίς δεύτερη σκέψη, κατέβηκε ἀπό τήν Ὡραία Πύλη, ἔτρεξε κοντά του,ἔπεσε στά πόδια του, τόν ἀγκάλιασε, καί τοῦ ζήτησε δημόσια συγγνώμη. Ὁ Ἱερέας συνετρίβη....!

Ἔπεσε καί αὐτός στά πόδια τοῦ Πατριάρχη! Καί χάρη στήν ταπείνωση τοῦ πνευματικοῦ του πατέρα, ἦρθε σέ συναίσθηση, σώζοντας τήν ψυχή του. (Μέγας Συναξαριστής, τ. ΙΑ΄ σελ. 361-362 ). «Ἄν ἕνας πνευματικός πατέρας, δέν εἶναι ἀποφασισμένος νά πάει ἀκόμα καί στήν Κόλαση γιά τήν ἀγάπη τῶν πνευματικῶν του τέκνων, δέν εἶναι πνευματικός πατέρας» (Ὅσιος Παϊσιος ὁ Ἁγιορείτης).

 «Ἔχω αὐτό καί αὐτό τό πρόβλημα: Ἕνας Ἱερέας μου, κάνει αὐτό καί αὐτό. Καί τό μαχαίρι θά φθάσει μέχρι τό κόκκαλο Τί λέτε; Νά τό κάνω;». Ρώτησε τόν Ὅσιο Παϊσιο, ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Κερκύρας Πολύκαρπος Βαγενᾶς (+1984). Καί ὁ π. Παϊσιος: «Γιά νά πάρεις τό μαχαίρι θά πρέπει νά εἶσαι χασάπης...! Καί ὅταν πάρεις τό μαχαίρι, θά χυθεῖ αἷμα!».

Ὁ Δεσπότης πῆρε τό μήνυμα. Καί συμπεριφέρθηκε στόν «ἄτακτο» Ἱερέα του μέ ἀγάπη, μέ συμπόνοια, καί ὄχι σάν χασάπης....! Ἔτσι (μέ ἀγάπη, μέ μακροθυμία, μέ ἀμνησικακία), βγάζουμε τό «σαριδάκι» ἀπό τό μάτι τοῦ ἄλλου, καί ὄχι μέ ντανάλιες, μέ σφυριά καί μέ μαχαίρια...! Ἔτσι, ὄχι ἁπλά δέν βγάζουμε τό «σαριδάκι» ἀπό τό μάτι τοῦ ἄλλου, ἀλλά τοῦ βγάζουμε τό μάτι...! (Μτ.7:4-5)

Ὁ Χριστός γιά τούς ποιμένες πού «κατέχουν» πνευματική ἐξουσία (Ἐπισκόπους, Ἱερεῖς, Ἡγουμένους) λέει: 

 «Οἱ ἄρχοντες τῶν διαφόρων ἐθνῶν τά κυβερνᾶνε τυραννικά· καί γενικά οἱ μεγάλοι τους, τά καταδυναστεύουν. Σεῖς νά μήν κάνετε τά ἴδια» (Μτ. 20: 24-26), «ἀλλά νά σέβεστε, νά ἀγαπᾶτε νά προστατεύετε τά πλάσματά Μου».

«Τί, ἐπειδή ἔχεις ἐξουσία, νομίζεις πώς ἔχεις ταυτόχρονα καί τό ἐλεύθερο νά φοβερίζεις καί νά ξευτελίζεις τόν καθένα μας;», εἶπε σ΄ ἕναν «ἀξιωματοῦχο» τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Ὅσιος Τύχων τοῦ Ζαντόνσκ.

 Ὁ παντοκράτωρ Κύριος ἀπειλεῖ καί φοβερίζει τούς πνευματικούς πατέρες «πού χτυπᾶνε καί συνθλίβουνε τά πρόβατά Του». (Ἱεζ. 34: 21). «Θά ὁδηγηθοῦν στό σφαγεῖο, σάν τά παχουλά κριά­ρια» (Ἱερ. 32: 20).

«Ὅσοι Πνευματικοί Πατέρες βασανίζουν τά πνευματικά τους τέκνα, τάχα γιά νά τά ὠφελήσουν πνευματικά, θά ἔχουν τήν ἴδια τιμωρία, πού εἶχε ὁ διώκτης τῶν χριστιανῶν Διοκλητιανός». (Ὅσιος Παϊσιος ὁ Ἁγιορείτης) Οἱ δέ βασανιζόμενοι, ἄν ὑπομένουν ἀγόγγυστα τή δοκιμασία τους, θά ἔχουν μισθό μεγαλομάρτυρα! «Στήν ἄλλη ζωή θά ἔχουμε ἐκπλήξεις!». 

Μακάρι τά πανάκριβα, χρυσᾶ «ἐγκόλπια» (ταπείνωση, ἀνεξικακία, μακροθυμία, ἀγάπη, εὐσπλαγχνία, καλωσύνη) πού στόλιζαν τή διακονία τοῦ Ἁγίου Πατρός καί Πατριάρχου, Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, νά γίνουν καί δικά μας «ἐγκόλπια», ὥστε οἱ ἐκκλησίες μας νά γίνουν πνευματικά λιμάνια· ἐλπίδα, σωτηρία τοῦ σύγχρονου ἀπελπισμένου λαοῦ.

Διαφορετικά, ἐμεῖς οἱ Ποιμένες, θά εἴμαστε, σ'αὐτή τήν πρωτόγνωρη ἐποχή, οἱ «καλύτεροι» νεκροθάφτες τῆς Ἐκκλησίας...!